Jak rozumiemy autorytet w wystąpieniach publicznych i dlaczego jego budowa jest ważna?

To co powyżej widzicie to konstrukt określany jako trójkąt retoryczny. Trójkąt ten, stworzony przez Arystotelesa, służy jako narzędzie do analizy i tworzenia skutecznej komunikacji, szczególnie w kontekście przemówień i wystąpień publicznych. Dlaczego miałby Ci się przydać? Ponieważ jest kluczem do serc i umysłów Twoich słuchaczy. 

Autorytet (etos) jest jednym z trzech elementów trójkąta retorycznego, obok logosu () i patosu (emocji). Odnosi się do wiarygodności lub charakteru mówcy i jest kluczowym elementem, który wpływa na skuteczność przekazu. W tym wpisie skupię się właśnie na tej dziedzinie. Oczywiście dokonam na jego potrzeby pewnego uproszczenia funkcjonalnego, bowiem etos może być rozumiany znacznie szerzej, aniżeli tylko wąsko rozumiany autorytet.

Etos związany jest z percepcją mówcy jako osoby wiarygodnej i godnej zaufania. Oczywiście każdy z nas, w określonym czasie, miejscu i środowisku cieszy się pewnym poziomem autorytetu wynikającym z naszej pozycji społecznej, zawodowej i całego szeregu innych czynników zewnętrznych. Warto w tym miejscu wspomnieć także o tych, które są zupełnie niezależne od nas np. płeć czy wiek. Wiarygodność ta może wynikać z doświadczenia, wiedzy, tytułów naukowych czy innych osiągnięć, które podnoszą autorytet mówcy w oczach słuchaczy. Możemy zobrazować to w bardzo prosty sposób. Wyobraźcie sobie, że siedzi przed Wami Maria Skłodowska-Curie oraz student pierwszego roku chemii. To oczywiste, że na intuicyjnie zwrócicie uwagę w większym stopniu na słowa noblistki. Student będzie musiał zbudować swój autorytet, a Maria Skłodowska-Curie ma go z uwagi na bycie osobą powszechnie szanowaną ze względu na swoje osiągnięcia w dziedzinie. Oczywiście często sam fakt występowania, udzielenia nam głosu kiedy jesteśmy proszeni o wykład czy prezentację daje nam autorytet sytuacyjny, który powinniśmy umiejętnie wykorzystać. 

Co się dzieje kiedy etos zostanie naruszony?

Jak się pewnie domyślacie, osłabienie autorytetu jest częstym sposobem stosowanym w dyskusjach w celu osłabienia pozycji oponenta. Ciekawym przykładem takiej praktyki jest jedna z najważniejszych debat politycznych w historii politycznej naszego kraju, mianowicie debata pomiędzy Donaldem Tuskiem a Jarosławem Kaczyńskim z 2007 roku. Donald Tusk próbował osłabić autorytet swojego oponenta wykazując błędną orientację w kwestiach dotyczących cen podstawowych towarów czy płac. Tusk pytał Kaczyńskiego o ceny chleba, masła, mleka i innych podstawowych artykułów, a także o przeciętną krajową płacę. 

Celem tych pytań było nie tylko sprawdzenie, czy Kaczyński jest w kontakcie z realiami ekonomicznymi zwykłych obywateli, ale także ukazanie go jako polityka oderwanego od codziennych problemów społeczeństwa i nieświadomego realiów ekonomicznych kraju. To był sposób na podważanie jego autorytetu jako lidera, który miał zarządzać państwem w sposób efektywny i empatyczny wobec potrzeb zwykłych ludzi. Celem przyszłego premiera było wówczas pokazanie, że Jarosław Kaczyński nie zna problemów wyborców, a w konsekwencji nie warto mu zaufać. Jest to nic innego jak podważenie fundamentów zaufania budowanego przez przewodniczącego Prawa i Sprawiedliwości wobec jego wyborców. 

Przełóżmy ten przykład na sytuację, która może wydarzyć się każdemu z Was. Gdy Wasz autorytet jako mówcy zostaje podważony, Wasza wiarygodność może znacząco spaść w oczach odbiorców. To sprawia, że inni będą mniej skłonni ufać Waszym przyszłym wypowiedziom, co może utrudnić skuteczną komunikację, szczególnie jeśli chcecie być postrzegani jako eksperci w określonej dziedzinie.

Jak zbudować autorytet?

Jak Cię widzą, tak Cię piszą, a przynajmniej postrzegają

Pierwszą, niezwykle intuicyjną sferą budowania autorytetu jest emanowanie pewnością siebie, ekspresją, mową ciała, która wskazuje na wysoki poziom przekonania do własnych kompetencji i tego co mówimy. Profesjonalizm i odpowiednia prezentacja mogą znacząco zwiększyć autorytet mówcy. Zadbaj o te aspekty. Jak? Dowiesz się z mojego poprzedniego wpisu na naszym blogu.

Zaufanie jest fundamentem skutecznej komunikacji

Autorytet pozwala budować zaufanie między Tobą a Twoimi odbiorcami, co jest niezbędne do przekonania ich do prezentowanych przez Ciebie  argumentów. Twoim celem powinno być zbudowanie „mostu” między odbiorcami, czyli doprowadzenie do sytuacji, w której zbudujesz poczucie bliskości między Tobą a nimi. Może się ono objawiać w tożsamości celu, wartości, a nawet we wspólnym poczuciu humoru. To wystąpienie S. Jobsa idealnie obrazuje omawiane narzędzie. Zwróć uwagę na lekkość i subtelność z jaką mówca zbudował kontakt z publicznością za pomocą docenienia ich osiągnięć i jednoczesne pokazanie dystansu do siebie połączonego z poczuciem humoru. Zwróć uwagę na poniższe techniki budowania więzi i zaufania, które moim zdaniem świetnie sprawdzą się w różnych kontekstach Twoich wyzwań zawodowych czy prywatnych.

Każde z tych sformułowań może poprowadzić w odpowiednim kierunku narracyjnym, które musisz dopasować do swojego audytorium i kontekstu. Dla, przykładu, kiedy prowadzę warsztat w miejscu, w którym już kiedyś szkoliłem, dobrze jest do tego nawiązać, wspomnieć jakieś sytuacje, które

wydarzyły się podczas poprzedniego spotkania z grupą. Buduje to mój autorytet. Skoro już kiedyś prowadziłem zajęcia w tym samym miejscu dla tej samej organizacji to ponowna decyzja o skorzystaniu z moich usług stanowi w oczach odbiorców powód, dla którego warto mi zaufać. Z kolei trafne wyeksponowanie ważnych dla naszej grupy celów, dążeń czy wartości i utożsamienie się z nimi stanowi świetny oraz często wykorzystywany podczas licznych prezentacji element. Mała podpowiedź: świetnie będzie go połączyć z tzw. storytellingiem, czyli prowadzeniem narracji, w której możemy ująć ważne dla audytorium kwestie. 

Postaw na autentyczność, wyeksponuj swoje mocne cechy

Autentyczność w wystąpieniach publicznych to kluczowy element, który może znacznie wzmocnić przekaz i relację z odbiorcami. Jest to jakość, która sprawia, że mówca jest postrzegany jako prawdziwy, szczery i wiarygodny. Autentyczność często jest postrzegana przez pryzmat pasji do tematu. Gdy mówisz o czymś, co naprawdę Cię interesuje i co jest dla Ciebie ważne, Twój entuzjazm jest zaraźliwy i może zainspirować innych. Zwróć uwagę na to jak prezentował Jobs. Widać pasję, poczucie dumy z tego co stworzyła jego marka. 

Wzmocnij merytoryczną stronę Twoich wystąpień

Demonstracja wiedzy i kompetencji nie ogranicza się jedynie do przedstawiania faktów. Kluczowe jest także umiejętne wykorzystanie danych, statystyk i badań, które wspierają prezentowane argumenty. Mówca powinien przedstawiać te informacje w sposób, który jest zrozumiały dla publiczności, dopasowując do niej wykorzystywany język. Wykorzystanie konkretnych przykładów, historii i

studiów przypadku może znacznie ułatwić odbiorcom zrozumienie i zapamiętanie przekazywanych treści. Pomyśl o tym jak o ilustracji, którą możesz wykorzystać do tego, żeby Twój odbiorca stwierdził po tym co właśnie powiedziałeś lub powiedziałaś: „Aaaaaa, tak to działa”. Osobiste doświadczenia i ekspertyza mówcy również odgrywają kluczową rolę w budowaniu autorytetu. Dzielenie się własnymi historiami, osiągnięciami czy nawet wyzwaniami, z którymi przyszło Ci się mierzyć czyni przekaz bardziej autentycznym i wiarygodnym. Takie podejście pokazuje, posiadasz nie tylko teoretyczną wiedzę, ale również praktyczne doświadczenie w danej dziedzinie. W tym miejscu muszę zaapelować o dobre przygotowanie. O tym jak dobrze zabrać się do tego procesu pisał Krzysztof.

Możesz także wykorzystać dane i statystyki, aby jeszcze bardziej wzmocnić merytoryczny, a tym samym ekspercki, komponent Twojego wystąpienia. Dane i statystyki powinny być prezentowane wraz z odpowiednim kontekstem, który pozwala odbiorcom na pełne zrozumienie ich znaczenia. Ważne jest, aby wyjaśnić, jak dane te wpisują się w ogólną argumentację. Ich dobra wizualizacja może przyciągnąć uwagę publiczności i uczynić prezentację bardziej angażującą. Wykresy, diagramy i infografiki mogą znacznie ułatwić zrozumienie złożonych danych i uwydatnić kluczowe punkty argumentacji. 

Mam nadzieję, że udało mi się wyposażyć Ciebie w szereg narzędzi, których wykorzystanie doprowadzi do wzmocnienia Twojego autorytetu, a tym samym wzrostu pewności siebie. Ważne są także skutki zewnętrzne, między innymi w postaci przyciągania uwagi audytorium. Zachęcam do lektury innych tekstów na naszym blogu, szczególnie tych podlinkowanych. Dobrze uzupełnią perspektywę i dodadzą więcej technik i schematów działania do Twojego arsenału.

Napisz do autora