Na wielu płaszczyznach życia, oczekuje się od nas progresu i ciągłego rozwoju. W szkole domaga się tego od nas nauczyciel, na studiach – wykładowca, a w pracy – szef. Wiele mówią oni chociażby o „niepopełnianiu tych samych błędów”. Czy jest to jednak aż tak łatwe? Rozwój wszelkich kompetencji to długi proces, na który składa się wiele elementów (stworzenie odpowiednich założeń, ustalenie celu, realizacja itd.). Kwestią kluczową, od której często zależy najwięcej, jest feedback jaki dostajemy od drugiej osoby. Warto zatem zastanowić się nad tym, jak powinna wyglądać skuteczna informacja zwrotna – dzięki temu sami będziemy potrafili ją efektywnie prezentować innym. 

Czym jest feedback?  To informacja zwrotna, którą przedstawiamy podczas realizacji jakiegoś celu (może to być tworzenie projektu na studiach, pisanie raportu w pracy, bądź rozwijanie umiejętności występowania publicznego). Jest on skierowany do drugiej osoby, bądź grupy a co za tym idzie – jest on pojęciem z zakresu komunikacji interpersonalnej. Feedback pojawia się (a przynajmniej powinien) zawsze gdy realizowane jest pewne zadanie i odnosi się w zasadzie do dwóch aspektów: 

a) Czy zadanie zostało wykonane zgodnie z założeniami?

b) Jak przebiegała realizacja zadania?

I to jest pierwszy, bardzo ważny wniosek – przedstawiając informację zwrotną musimy zadbać nie tylko o ocenę efektu ocenianego działania, ale również całego procesu który do niego prowadzi. Często bowiem zdarza się, że cel nie został w pełni zrealizowany, ale osoba którą oceniamy rozwinęła się – musimy to zatem zauważyć i zawrzeć w naszym feedbacku. Dzięki temu osoba, której feedback jest udzielany będzie mogła dowiedzieć się dużo o swojej pracy i wykorzystać otrzymane wskazówki w przyszłości. 

To właśnie dzięki informacji zwrotnej możemy w łatwy i skuteczny sposób wyciągać lekcje z naszych działań i poznać sposoby na dalszy rozwój (którego oczekują od nas inni), a ponadto uzyskać sporo inspiracji i motywacji do działania.

Jaki powinien być feedback?

Wiemy już, że feedback to informacja, którą przedstawiamy (bądź otrzymujemy), by ocenić dotychczasową pracę i wyciągnąć z niej odpowiednie wnioski. I na tym chwilę chcielibyśmy się skupić. Jaki powinien być dobry feedback, by skutecznie realizował wszystkie postawione przed nim zadania?

– Korekcyjny

Zadaniem feedbacku jest wskazanie uwag, które mamy do danej pracy. Dzięki temu możemy jasno określić obszary, które naszym zdaniem nadają się do poprawy. Przykładowo oceniając określoną prezentację, możemy zwrócić uwagę na to, że nie podobała nam się struktura danej wypowiedzi, bądź użyte argumenty. To ułatwia osobie, której udzielamy feedbacku zauważenie swoich błędów i konkretnie wskazuje czego warto unikać w przyszłości. 

– Chwalący

Podczas informacji zwrotnej musimy zwrócić uwagę również na elementy, które nam się podobały. Rozwijając przykład, wykorzystany przed chwilą – mimo, że nie podobała nam się użyta struktura, warto pochwalić bardzo dobrą mowę ciała naszego mówcy, bądź ciekawe podejście do trudnego tematu. 

Ten aspekt jest nierozłącznie związany z powyższym (korekcyjnym). Nie możemy dopuścić do sytuacji, że podczas feedbacku pojawia się tylko jeden z nich (lub występuje spora dysproporcja) – może powstać wtedy wrażenie że zbytnio chwalimy daną osobę bądź niesłusznie ją karcimy. Obie sytuacje są dość niekomfortowe.

– Edukacyjny

Jeden z najważniejszych aspektów skutecznego feedbacku. Nie wystarczy bowiem, że wskażemy co nam się nie podobało. Z naszej informacji zwrotnej, powinno łatwo się wyciągnąć wskazówki i konkretne sposoby na polepszenie umiejętności. To dzięki temu osoba, której udzielany jest feedback wie co robić, by w przyszłości uzyskiwać lepsze efekty. Warto pamiętać, by były to konkretne metody, które można wykorzystać w praktyce. 

– Motywujący

Feedback powinien również motywować do dalszej pracy i wskazywać, że jest jeszcze przestrzeń do dalszego progresu. Żeby to zrealizować, musimy odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego warto byś dążył do tego celu?”.

Przykładowo, jeżeli jeden z naszych klientów nie ma motywacji do ponownego poprawienia ważnego wystąpienia, warto przypomnieć mu o korzyściach jakie może osiągnąć po jego poprawie. Pokazujemy konkretne sytuacje, w których nowe umiejętności się przydadzą – dzięki temu dana osoba wie z jakiego powodu powinno jej zależeć na dalszej nauce.

– Odnoszący się do celu zadania

Feedback ma oceniać konkretne działanie, które ktoś podejmuje z pewnego powodu. I właśnie odniesienie do tego powodu (czyli celu, do którego się dąży) jest niezwykle ważne. Dlaczego? Cel czasem bywa intuicyjny, ale zdarzają się sytuacje w których osoby nie do końca są pewne dlaczego realizują konkretne działanie. Ważne jest, by przypomnieć na samym początku stawiane oczekiwania (dzięki temu upewnimy się, że osoba, której udzielono feedbacku zna te same kryteria oceny co my). Pozwoli to na uniknięcie wszelkich nieporozumień.

Przykład: Studenci przygotowują prezentację projektu w formie plakatu. Podczas feedbacku powinniśmy im przypomnieć, że zadaniem było zarówno zainteresowanie innych pracą, jak i przedstawienie wniosków, które uzyskali podczas realizacji zadania. Według tych dwóch kryteriów będziemy ich oceniać (to było celem uczniów).

– Obiektywny

To by informacja zwrotna była obiektywna jest niezwykle ważne z perspektywy osoby, której feedback dotyczy. Musimy zadbać o to, by nadmiar emocji nie sprawił, że będziemy w ocenie kierowali się niesprawiedliwymi osądami czy uprzedzeniami. Zapominając o tym możemy urazić drugą osobę i sprawić, że nie będzie chciała z naszego feedbacku wyciągnąć ważnej lekcji, a nasz feedback będzie z góry nastawiony na zbytnią krytykę lub chwalenie. 

Czy to wystarczy?

Niekoniecznie. Ostatecznie sztuka feedbacku jest naprawdę niełatwa. Przede wszystkim wymaga ona dużo doświadczenia – styl przedstawiania feedbacku może znacząco różnić się w zależności od odbiorcy (inaczej będziemy mówić do ucznia w szkole, a jeszcze inaczej do pracownika firmy). Dlatego zachęcamy do próbowania i brania udziału w każdej aktywności, podczas której będziemy mieli okazję do wygłoszenia informacji zwrotnej. 

Oczywiście aby tego typu trening miał większy sens, warto najpierw zadbać o odpowiednie przygotowanie merytoryczne. Szkolenia z wygłaszania informacji zwrotnej to coraz częstsze zjawisko – w końcu jest to ważna kompetencja, dzięki której możemy efektywnie wpłynąć na rozwój innych i oczekiwać lepszych rezultatów.

Jeżeli chciałbyś bądź chciałabyś rozszerzyć temat feedbacku, serdecznie zapraszamy na zajęcia indywidualne do One Speech bądź grupowe szkolenia zamknięte (dla Twojej firmy, stowarzyszenia, bądź szkoły).