Mowa ciała jest ważna, ale nie jest wszystkim

Mowa ciała stanowi istotny element komunikacji niewerbalnej. To, jak się poruszamy, nasze gesty, mimika twarzy, postawa, kontakt wzrokowy, mają ogromny wpływ na to, jak są odbierane nasze słowa. Obalmy na początku  popularny mit. Mowa ciała to nie wszystko. Niektórzy, błędnie interpretując tzw. badania Mehrabiana i próbują wykazać, że nie jest ważne to co  mówisz, tylko forma, z wykorzystaniem której to robisz. 

Założenie to jest błędne, bo kiedy już przemawiasz dobrze na poziomie komunikacji niewerbalnej to odbiorca słucha tego co masz do powiedzenia. Mniej lub bardziej wnikliwie, ale słucha. 

Niemniej, żeby nie utracić jego uwagi lub ją przyciągnąć, musisz sprawnie wykorzystywać mowę ciała. Unikniesz też w ten sposób negatywnego odbioru,  a nie chcesz przecież skończyć jak Nixon w debacie telewizyjnej z Kennedym, o której piszemy tutaj.

Poniżej znajdziesz szereg wskazówek dotyczących tego jak wyeliminować potencjalne problemy, wyeksponować atrakcyjne strony i w konsekwencji budować wizerunek osoby pewnej siebie.

Po pierwsze, zrób audyt swojej mowy ciała

Brzmi skomplikowanie? Wcale takie nie jest! Poniżej proponuję dwa sposoby jak możesz to zrobić.

Sposób 1

Poproś kogoś o nagranie lub samodzielnie nagraj  prezentację w pracy, podczas konferencji  czy przy jakiejkolwiek innej okazji, w której przemawiasz publicznie. 

Sposób 2

Wykonaj następujące ćwiczenie. Przygotuj 3-minutowe wystąpienie, podczas którego prezentujesz wybrany przez Ciebie produkt lub usługę. Może być to coś co robisz zawodowo, możesz także dać pole do popisu swojej kreatywności i wymyślić coś o czym opowiesz. Celem wystąpienia jest przekonanie słuchaczy do tego, że Twoja idea jest warta uwagi. Następnie przedstaw przygotowane wystąpienie (możesz wykorzystać prezentację multimedialną) znajomym lub pustej przestrzeni. Nawet Twój pies może pełnić rolę publiczności! Całość nagraj.  

Kiedy już dysponujesz nagraniem poglądowym, zwróć uwagę na następujące kwestie:

1. Czy podczas wystąpienia sprawiasz naturalne wrażenie? Jeśli nie, zastanów się co zaburza swobodę Twojego zachowania.
2. Gdzie patrzysz podczas samego wystąpienia, czy nawiązujesz kontakt wzrokowy z publicznością?
3. Co robisz z rękami kiedy mówisz.? Zwróć uwagę czy nie zaplatasz ich za plecami, na piersiach czy nie trzymasz sztywno wzdłuż tułowia.
4. Co się dzieje z Twoimi nogami? Czy nie przestępujesz z nogi na nogę, nie zaplatasz ich w nieskoordynowany  sposób, czy ich rozstawienie nie jest zbyt szerokie lub przeciwnie – zbyt wąskie.
5. Czy gestykulujesz? Jeśli tak – czy natężenie gestów i ich dynamika jest dla Ciebie ok?
6. Czy poruszasz się podczas prezentacji? Jeśli tak, postaraj się zastanowić na ile świadomie to robisz oraz czy Twój ruch przyciąga uwagę publiczności czy ją rozprasza.

Zapisz wnioski. Możesz wykorzystać oba sposoby i porównać bardziej komfortowe warunki „domowe”, do  sytuacji „bojowej”, w której poziom stresu jest wyższy. 

Jakie powinny być efekty audytu? 

1. Dostrzeżesz te komponenty mowy ciała, które będą wymagały poprawy. Nagranie może dać Ci kompletnie inną perspektywę, której nie dostrzegasz podczas wygłaszania prezentacji. Wiele fizycznych objawów stresu, które odbijają się na naszej mowie ciała (nerwowe zaplatanie lub „chowanie” rąk, „tańczenie” w miejscu, odwracanie kontaktu wzrokowego) jest poza sferą naszej świadomości podczas wystąpienia. Stąd ewaluacja w swobodnym, pozbawionym napięcia momencie pozwoli je zidentyfikować.
2. Zobaczysz co  zrobiłeś/aś dobrze. Pozwoli Ci to potem wyeksponować mocne strony w kolejnych wystąpieniach.
3. Kiedy powtórzysz audyt po jakimś czasie, zaobserwujesz efekty pracy włożonej w poprawianie swoich umiejętności.

Kiedy już znasz swoją charakterystykę, nie pozostaje nic innego jak rozpocząć pracę.

Gdzie patrzeć podczas wystąpienia publicznego?

Wyobraź sobie, że jesteś na randce. Rozmowa idzie całkiem nieźle, jecie dobrą kolację. Wszystko pozornie wydaje się przebiegać obiecująco. Niestety, druga osoba unika Twojego wzroku. Zastanawiasz się, co robisz nie tak, czy opowieść o Twojej ostatniej podróży jest na pewno tak interesująca jak Ci się wydaje. 

Kiedy nie utrzymujesz kontaktu wzrokowego podczas swojej prezentacji Twoi odbiorcy mają podobne wrażenia. Mimo, że możesz mówić o ekscytujących rzeczach, ciężej będzie im się skoncentrować i słuchać Cię z uwagą. Z kolei kiedy utrzymujesz z nimi kontakt wzrokowy, działasz wyraźnie na swoją korzyść. Utrzymujesz ich uwagę i przyciągasz w odpowiednim momencie. 

Jak to osiągnąć? 

1. Nie patrz w jeden punkt na ścianie. 
2. Nie wybieraj jednej osoby, na którą z jakiego powodu bardziej komfortowo Ci patrzeć.
3. Podziel salę na trzy sektory. Możesz to zrobić z każdym typem publiczności i sali, także w ułożeniu typowym dla korporacyjnych spotkań (uczestnicy siedzą przy stole). 

4. Przemawiaj sukcesywnie zwracając uwagę na poszczególne sektory i nawiązując kontakt wzrokowy z osobami, które w nich zasiadają. Technikę tę modelowo zastosował Barack Obama w jednym ze swoich wystąpień .

5. Jeśli masz trudność z utrzymaniem kontaktu wzrokowego z poszczególnymi osobami, skup się na sektorach i co jakiś czas podejmuj próby zwrócenia się do konkretnych osób. Z czasem przyjdzie Ci to znacznie łatwiej i bardziej naturalnie!
   

Jak wykorzystać dłonie?

Kiedy myślimy o roli dłoni w wystąpieniach publicznych to pierwszą rzeczą, która prawdopodobnie skojarzy się z ich wykorzystaniem będzie gestykulacja. Zanim jednak do niej przejdziemy, warto omówić kwestię postawy. 

Stań prosto i pewnie. Ręce trzymaj na wysokości mostka i poszukaj pozycji wyjściowej, czyli takiego ułożenia dłoni, które będzie dla Ciebie „ustawieniem domyślnym”, neutralną pozycją, która pozwoli Ci swobodnie wychodzić do gestykulacji. Tak jak robi to Szymon Hołownia na klatkach poniżej.

To jak ułożysz ręce w pozycji wyjściowej jest bardzo indywidualne. Wymienię kilka, które prezentujemy podczas naszych szkoleń. Może być to np. „koszyczek”, „lornetka”, „ósemka” lub delikatne uchwycenie jednego z palców wiodącej dłoni. Pozycja wyjściowa pozwoli Ci uniknąć wszystkich często spotykanych nerwowych zachowań związanych z brakiem świadomości co zrobić z dłońmi. . Poniżej kilka ilustracji, w których ja wykonuję pozycję wyjściową lub przechodzę z niej do gestykulacji.

To moim zdaniem uniwersalna technika, ale jeśli szukasz czegoś innego, alternatywą może być ułatwienie sobie sytuacji w postaci trzymania czegoś związanego z prezentacją. Może to być długopis, pisak, podkładka, mikron lub nawet tablet. Ustabilizuje to Twoją postawę, ale niestety ograniczy gestykulację. Zwróć uwagę na to jak swobodnie Szymon Hołownia inicjuje gestykulację wychodząc z pozycji neutralnej podczas tej konferencji. To modelowe zachowanie mówcy. Analogicznie, Krzysztof Bosak radzi sobie umiejętnie, stosując zachowawczą gestykulację wychodzącą z pozycji wyjściowej polegającej na trzymaniu przygotowanych notatek. Mankamentem autoprezentacji polityka jest „bawienie się” trzymanymi w dłoniach kartkami. Odwraca to uwagę słuchacza od treści przekazywanej przez polityka.

Jak gestykulować? Stosuj gestykulację dostosowaną do Twojego temperamentu i okazji. Mieszaj gestykulację neutralną, której celem jest dynamizowanie Twojej wypowiedzi z gestami o charakterze specjalnym takimi jak wyliczenia, wskazania, porównania. O gestykulacji napiszemy kiedyś prawdopodobnie osoby wpis, także zapraszamy do śledzenia naszego bloga! 

Coś ekstra, czyli jak za pomocą mowy ciała przyciągnąć uwagę odbiorców

Zaawansowanym elementem pracy mową ciała podczas prezentacji jest świadome wykorzystywanie mowy ciała do akcentowania ważnych kwestii. . Poniżej znajdziesz dwie  inspiracje związane z tym jak możesz wykorzystać komunikację niewerbalną w tym celu.

1. Jeśli prowadzisz wykład, warsztat, prelekcję, możesz podejść do swojej publiczności, szczególnie kiedy nawiązujesz z nimi interakcję. Efekt świeżości, który dzięki temu wywołasz, wzbudzi ciekawość, a to że będziesz bliżej nich zwróci i skupi na Tobie uwagę. Nie podchodź do miejsca, w którym osoby siedzące z przodu sali nie będą Cię widziały w komfortowy sposób.

2. Kiedy chcesz podkreślić ważny element swojego wystąpienia, zaakcentuj istotną tezę za pomocą gestu specjalnego. Tutaj znowu posłużę się przykładem Obamy, który za pomocą gestu, który widzicie poniżej, podkreślał znaczenie poszczególnych kluczowych punktów opowiadanej przez siebie historii. 

W świetle dzisiejszej walki o uwagę publiczności, sztuka przemówień publicznych staje się coraz bardziej wymagająca. Słowa same w sobie nie zawsze wystarczają.  Mowa ciała sprawia, że przekaz staje się pełniejszy, bardziej barwny i autentyczny. Świadome korzystanie z gestów, kontaktu wzrokowego i postawy może uczynić zwykłe wystąpienie niezwykłym doświadczeniem.

Mowa ciała to uniwersalny język, który przekracza bariery kulturowe i językowe. To narzędzie, które pozwala nam komunikować się na poziomie głębszym niż same słowa. Dlatego warto inwestować czas i wysiłek w rozwijanie swoich umiejętności w tym zakresie.

To właśnie  harmonia między słowami a gestami sprawia, że nasze wystąpienia stają się niezapomniane, a Wy tworzycie swój własny, niezapomniany i autentyczny styl prezentacji. 

Jeśli interesuje Cię indywidualna praca nad Twoją mową ciała w wystąpieniach publicznych, zapraszam do kontaktu!

Napisz do autora